1پژوهش حاضر با هدف شناسایی ابعاد و مؤلفه های یادگیری حرفه ای هنرآموزان هنرستانهای فنی و حرفه ای و ارائه الگوی مفهومی بر اساس رویکرد کیفی و روش تحلیل محتوای کیفی انجام گرفته است. به منظور گردآوری داده ها از مصاحبه نیمه­ ساختاریافته استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش همه افرادی بودند که در زمینۀ یادگیری حرفه ای در نظام آموزشی و مدلهای آن سوابق پژوهشی، مطالعاتی و اجرایی داشتند. از میان آنها 17 نفر در چهار گروه از طریق نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. برای تحلیل اطلاعات به­ دست آمده از مصاحبه ها، روش تحلیل محتوای کیفی و کدگذاری باز و محوری استفاده شده است. نتایج به ­دست آمده از مصاحبه ها نشان داد که یادگیری حرفه ای هنرآموزان شامل 37 مؤلفه و 5 بُعد «ارتباط و تعاملات حرفه ای»، «مدیریت و تسهیم دانش»، «یادگیری فردی و گروهی»، «رهبری حمایتی و مشارکتی» و «خودیادگیرندگی» است که به عنوان الگوی مفهومی یادگیری حرفه ای و مبتنی بر محیط کار هنرآموزان برای توانمندسازی آنها ارائه شده است. همچنین نتایج اعتبارسنجی ابعاد و مؤلفه­ ها نشان دادند که بالاترین میزان توافق شرکت کنندگان در بعد رهبری حمایتی و مشارکتی 0/882 و پایین­ ترین میزان توافق در بعد مدیریت و تسهیم دانش 0/715  است. اعتبارسنجی مدل به­ صورت کلی با 0/813 حاکی از توافق بالای شرکت­ کنندگان است. در پایان پیشنهادهایی اجرایی و پژوهشی نیز ارائه شده است.

هدف پژوهش حاضر طراحی مدل توسعه حرفه ­ای هنرآموزان شاخه فنی­وحرفه­ ای به منظورآموزش کارآفرینی در هنرستان­ ها می باشد. روش پژوهش با توجه به هدف آن، توسعه ای و از حیث شیوه اجرا، کیفی می‎باشد. جامعه آماری شامل 24 نفر از صاحبنظران و معلمان می باشد و به روش نمونه گیری هدفمند وگلوله ­برفی انتخاب شدند. جامعه مورد مطالعه شامل 1) مبانی نظری تربیت رسمی و عمومی در جمهوری اسلامی ایران؛ 2) برنامه­درسی ملی؛ 3) هدف­های دوره تحصیلی متوسطه و 4) شرح وظایف هنرآموزان دوره فنی ­و حرفه­ای می باشد. ابزارهای جمع آوری داده شامل مصاحبه نیمه ساختار یافته می باشد. تجزیه و تحلیل داده‎ها با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی از نوع استقرایی می‎باشد. برای تأمین اعتبار یافته­ ها از معیارهای چهارگانه «اطمینان پذیری»، «باورپذیری»، «تأییدپذیری»­ و­ «انتقال پذیری»­پژوهش­ های کیفی استفاده شده است. در تحلیل یافته­ ها 191 «کد باز» شناسایی شد که با طبقه ­بندی آنها، مؤلفه ­های مدل شامل فلسفه و چرایی توسعه حرفه­ای، رویکرد و جهت­گیری، اصول، هدف، سطوح، نقش هنرآموزان، صلاحیت­ها، فرایندها، موانع و پیامد به عنوان عناصر اصلی مدل شناسایی گردید. از نتایج پژوهش حاضر وزارت آموزش­ و­پرورش می­ تواند در سیاست گذاری­های مربوط به توانمندسازی هنرآموزان در راستای ارتقاء آموزش کارآفرینی در هنرستان­ها استفاده نماید و در سطوح ادارات کل، مدیریت نواحی آموزشی و مدارس می­ توان از توصیه ­ها و رهنمودهای ارائه شده در الگو بهره گرفت.

هدف: این پژوهش با هدف بررسی تجارب زیسته هنرآموزان کاردانش و فنی و حرفه ای در دوران همه گیری کووید-19 و ارائه الگویی مناسب برای آموزش در این دوره انجام شد.   روش شناسی: این پژوهش از نوع کیفی و بر مبنای پدیدارشناسی انجام شد. جامعه آماری شامل هنرآموزان مدارس کاردانش و فنی و حرفه ای شهر تبریز و متخصصان حوزه علوم تربیتی بود. برای گردآوری داده ها از مصاحبه های نیمه ساختاریافته و مطالعات کتابخانه ای استفاده شد. تجزیه وتحلیل داده ها بر اساس روش کلایزی (1978) انجام گرفت.   یافته ها: نتایج نشان داد که هنرآموزان و معلمان با چالش های متعددی درزمینه ی زیرساخت های دیجیتال، برنامه های درسی، محیط های یادگیری، و ارزیابی مواجه بودند. همچنین، نیاز به توجه بیشتر به سلامت روانی و رفاه دانش آموزان در این دوره به وضوح مشاهده شد. علاوه بر این، یافته ها نشان داد که ایجاد محیط های یادگیری تعاملی و انعطاف پذیر و تطبیق برنامه های درسی با شرایط جدید می تواند به بهبود کیفیت آموزش ها کمک کند.   نتیجه گیری: پژوهش حاضر نشان داد که برای بهبود کیفیت آموزش های فنی و حرفه ای در دوران همه گیری کووید-19، باید به توسعه زیرساخت های دیجیتال، انعطاف پذیری برنامه های درسی، و حمایت های روانی و اجتماعی بیشتر توجه شود. همچنین، ایجاد یک فرهنگ یادگیری که بر خودسازی و رفاه دانش آموزان تأکید دارد، می تواند به بهبود تجربه یادگیری در شرایط بحرانی کمک کند.

پژوهش حاضر با هدف آسیب شناسی برنامه درسی جدید رشته الکتروتکنیک شاخه آموزش فنی و حرفه ای انجام شد. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر نوع گردآوری داده ها، ترکیبی است. جامعه آماری شامل مدیران آموزشی، هنرآموزان و هنرجویان پایه یازدهم رشته الکتروتکنیک استان یزد، در سال تحصیلی96-97 بود. نمونه کمی با روش سرشماری و نمونه کیفی به روش هدفمند انتخاب شد. برای گردآوری اطلاعات، از سه پرسشنامه محقق ساخته، مشاهده میدانی و مصاحبه نیمه ساختاریافته، استفاده شد. روایی پرسشنامه ها توسط 4 نفر از اساتید صاحب نظر برنامه درسی و آموزش فنی و حرفه ای و پایایی آن ها با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ مورد تأیید قرار گرفت. داده ها با استفاده از آمار توصیفی و استنباطی تجزیه و تحلیل شد. یافته ها نشان داد که: برنامه درسی جدید آموزش فنی و حرفه ای در رشته الکتروتکنیک، از دیدگاه مدیران آموزشی و هنرجویان نسبتاً مطلوب و از دیدگاه هنرآموزان نسبتاً نامطلوب است. اما وضعیت عناصر تجهیزات کارگاهی و امکانات آموزشی، آگاهی هنرآموزان از اسناد بالادستی و راهنمایی ها و دوره های ضمن خدمت ارائه شده به هنرآموزان، نسبتاً نامطلوب برآورد شده است. همچنین هنرآموزان، فعالیت های یادگیری و آمادگی تحصیلی هنرجویان و تناسب زمان آموزش با حجم محتوای آموزشی را نسبتاً نامطلوب برآورد کرده اند.

امروزه اهمیت کارآفرینی در توسعه جوامع آشکار و نقش آموزش های فنی و حرفه ای در این بخش ویژه است. استفاده کنندگان از آموزش های فنی و حرفه ای با توجه به مهارتی که ناشی از آموزش است و تجربه عملی کار را در محیط آموزشی انجام می دهند، وضعیت مطلوب تری نسبت به شغل دارند. بر همین اساس، هدف از انجام این پژوهش مقایسه قابلیت های کارآفرینی در بین فراگیران مراکز آموزش فنی و حرفه ای و هنرستان های فنی و حرفه ای است. روش پژوهش توصیفی با رویکرد پیمایشی است که در بین جامعه آماری کارآموزان مراکز آموزش فنی و حرفه ای و هنرستان های فنی و حرفه ای انجام گرفت. با توجه به حجم بالای مخاطبان تعداد 300 نفر به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند؛ از مراکز آموزش فنی و حرفه ای 150 نفر و از هنرستان های فنی و حرفه ای نیز 150 نفر انتخاب شدند. برای افزایش همگن سازی نمونه آماری از هر دو بخش در 3 رشته آموزشی اقدام به سنجش قابلیت کارآفرینی شد. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه محقق ساخته است که در بعد کنترل درونی، استقلال طلبی، توفیق طلبی، ریسک پذیری و خلاقیت قابلیت های کارآفرینی را سنجید. داده ها در پایان با استفاده از نرم افزار SPSS در دو بخش توصیفی و استنباطی تحلیل شدند. یافته ها نشان داد که قابلیت کارآفرینی در بین هر دو گروه کارآموزان مراکز آموزش فنی و حرفه ای و هنرستان های فنی و حرفه ای نامطلوب است، ولی قابلیت کارآفرینی کارآموزان مراکز آموزش فنی و حرفه ای از هنرآموزان هنرستان های فنی و حرفه ای بیشتر است. ضعف قابلیت کارآفرینی فراگیران آموزش های مهارتی بیانگر برنامه ریزی بهتر و توجه بیشتر به تقویت مولفه های کارآفرینی در بین فراگیران این بخش است. با توجه به رسالتی که آموزش های فنی و حرفه ای در ورود به بازار کار برای کارآموزان دارد، تقویت مهارت های مرتبط با کارآفرینی باید در اولویت این آموزش ها قرار گیرد.